B Vitaminleri Enerji Verir mi

B-kompleks vitamin ailesi suda çözünebilir vitamin çeşitlerinden oluşur. Bunları, Tiyamin (B1), riboflavin (B2), niyasin (B3), pantotenik asit (B5), piridoksin (B6), folat veya folik asit (B9) ve kobalamin (B12) vitaminleri olarak sıralamak mümkündür. Her bir B vitamininin vücutta farklı işlevleri vardır. Fakat genel olarak bu vitamin ailesini besinleri enerjiye çevirmekle alakalı fonksiyondan sorumlu tutabiliriz.

Eğer yeterince dengeli bir beslenme programı uyguluyorsanız, muhtemelen B vitaminleri ailesine ait bütün ihtiyacınızı karşılıyorsunuz demektir. B vitamini eksiklikleri gelişmiş ülkelerde görece az rastlanan sağlık durumlarından biridir. Eksik besleniyorsanız, kötücül anemi, inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi uzun süreli sindirim sistemi rahatsızlıkları, lupus (kelebek hastalığı) veya Grave gibi bağışıklık sistemi hastalıklarından mustaripseniz, B vitamini eksikliği yaşama ihtimaliniz yükselmektedir. Herhangi bir B vitamini eksikliği çektiğinizde bunun çözümü genelde takviye almaktır, bu da kolay ve ucuz bir tedavidir.

Fakat son yıllarda, bazı B vitamini takviye gıda üreticilerinin B vitaminlerinin özellikle aşırı çalışıyor ve yorgun hissediyorsanız metabolik verimi artırıp enerji fazlası verdiğini iddia etti. Bu iddialar B vitaminlerinin besin ve enerji arasındaki zincir işlevi düşünüldüğünde metabolizmayı hızlandırıp daha fazla enerji yaratacağı mantıklı gözükse de, kalori ve oksijenin enerjiye dönüşümü konusu hala kaygan bir zemin üzerinde ilerliyor.

Peki durum gerçekten böyle mi? B vitaminleri enerji veriyor mu?

Metabolizmayı Anlamak

B Vitaminleri Enerji Verir mi

B vitaminlerinin sizi uyanık ve motive tutacağını düşünüp takviye alıyorsanız, muhtemelen hayal kırıklığına uğrayacaksınız. Her ne kadar vücudunuz besinleri enerjiye çevirmek, sadece kaslarınızın değil beyin ve sinir sistemi işlevlerinizin düzgün olması için B vitamin ailesine ihtiyacı olsa da, bu vitaminlerin de sınırı burada çiziliyor. Çünkü sadece bu kadarını yapabiliyorlar.

Enerji nihayetinde yediğimiz besinlerden geliyor. En büyük enerji kaynağımız karbonhidratlar, daha sonra proteinler ve yağlar geliyor. B-kompleks vitaminleri buradan gelen kalorileri ancak ve ancak bir katalizör gibi işleyebiliyor. Yani görevi aslında olmayan, besinlerden gelmeyen bir enerjiyi üretmek veya açığa çıkarmak değil. Bu küçük yardımcılar bu kalorilerin metabolik faaliyetlere katılımını sağlıyor, enerji de bu şekilde açığa çıkıyor. Bunu bir kibrit ve mangal olarak bile düşünmek mümkün. Örneğin mangalın içinde yeterince kömür yoksa (vücuda aldığımız besinler), daha fazla kibrit (vitamin B takviyesi) alıp onları yakmamızın bir anlamı olmayacaktır. 

Tabii ki bu bir şekilde B vitamini eksikliği çeken bireylerin takviye alınca daha iyi hissetmeyecekleri anlamına gelmiyor. Örneğin kötücül anemi hastaları, B12 vitamin takviyesi alıp sağlıklarını korumak durumundalar.

Enerji İçeceklerinde B vitaminleri

Toplumda B vitaminlerinin enerji verdiğine dair yaygın bir yanlış kanı olsa da, bu vitamin çeşitleri kafein veya kuvvet hapları gibi çalışmıyor. Bunu zaten metabolizma başlığında açıkladığımız gibi, bu vitaminlerin vücudumuzda hâlihazırda olan besinleri enerjiye çevirmek dışında başka bir yardımcı işlevi yok. Fakat son zamanlarda enerji içeceklerinin içeriğindeki B vitaminiyle pazarlandığını duyuyoruz.

Aslında vücudumuz gerekli B vitamini aldıktan sonra, fazlasını idrar yoluyla dışarı atıyor. Bu B vitamininin suda çözünebilir bir vitamin olmasıyla birlikte, vücutta depolanamayan bir vitamin türü. Bunların üstüne, metabolik faaliyetlerinizin hızının artmasına da neden olmuyor.

Eğer bir enerji içeceği içtikten sonra bir enerji patlaması veya enerjide genel bir yükselme hissediyorsanız, içecek kutusunun arkasındaki küçük yazılara bir göz atın. Çok yüksek olasılıkla ana içerik olarak kafein ibaresini göreceksiniz. Kafeinin yanında yazan diğer içeriklerin sağlıklı, yararlı, zararsız olarak pazarlanmasından ziyade, muhtemelen bir kupa kahve içmiş kadar enerjiniz yükselecek. Bu pazarlama taktikleriyle birlikte vücudunuza istemediğiniz maddeleri de sokmuş olabileceğiniz cabası.

Consumer Report adlı dergiye göre, enerji içeceklerinde bir kutuda 71 miligramdan 242 miligrama kadar kafein bulunabiliyor. Bu yaklaşık 4 adet espressoya denk geliyor. 4 espressonun içerdiği miktarda kafeini içeren (252 miligram) bir içeceği bir oturuşta içmek, kahve değil de enerji içeceği olarak sunulunca insanlar bunu gözden kaçırabiliyor.

Takviye Alternatifleri

Gerçekten bir B vitamini eksikliğiniz yoksa, gebe veya gebe kalmayı planlayan biri değilseniz B vitamin takviyesi almak size çok büyük olasılıkla hiçbir yarar sağlamayacaktır.

Eğer enerji düşüklüğünden şikâyetçiyseniz, yaşam tarzınıza dair bir değerlendirme yapabilirsiniz. Obezite, egzersiz eksikliği, kötü beslenme, duygusal problemler ve duygu durum bozuklukları (örneğin depresyon) hissettiğiniz enerji seviyesini ciddi anlamda etkiler.

Takviyelere yönelmeden önce her renkten meyve, sebze, tahıl, sağlıklı yağ içeren besinler (balıkta bulunan omega-3 yağ asidi, kuruyemiş, çekirdek, avokado, zeytinyağı gibi besinlerden alınan tekli doymamış yağ vb.) gibi ürünleri tükettiğinizden emin olun. Yağsız etler, derisi alınmış tavuk, hindi eti, kuru baklagiller, soya ürünleri gibi daha sağlıklı protein tercihleri yapmak da işinizi kolaylaştıracaktır.

Yüksek şeker içeren ürünler kandaki glukoz seviyenizi adeta bir hız trenine bindirir, kandaki şeker seviyesi ani yükselir ve düşer. Bu doğrudan enerji seviyenizi etkiler. Bu yüzden yüksek şeker içeren gıdaların tüketimini kısıtlamak da yardımcı olacaktır.

Düzenli egzersiz vücudun endorfin üretimini tetikleyerek enerjinizi yükseltir, buna ek olarak iyi bir psikolojik durum da getirir. Uyku kalitenizi artırmak ve stresle baş etme yollarınızı gözden geçirmek de bu enerji durumunuzu doğrudan etkileyebilir.

Eğer vücudunuzdaki halsizlik ve kırgınlık ne yaparsanız yapın gitmiyorsa tıbbi yardım almanız, teşhis edilmeyen herhangi bir hastalığınız varsa bunun tedavi edilmesine başlanması açısından önerilmektedir.

Hazırlayan: Deniz Özdemir

Kaynak: 1 (Erişim: 20 Kasım 2019)

Article Categories:
Genel Sağlık

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir