1. Gaita testleri
Dışkı genellikle atık ve hızlıca boşaltılacak bir şey olarak düşünülse de; bağırsak hareketleri, bir çocuğun mide, bağırsak veya gastrointestinal sistemi ile ilgili bilgi verir.
Aşağıdaki durumları tetkik etmede genellikle gaita testi istenir:
- Süt proteini alerjisi gibi vücutta alerji veya iltihaplanma olup olmadığı
- Gastrointestinal sistemde bazı bakteri, virüs veya parazitlerin neden olduğu enfeksiyon olup olmadığı
- Şeker, yağ veya besinlerin sindiriminde yaşanan zorluklar olup olmadığı
- Gastrointestinal kanalın içinde kanama olup olmadığı
Gaita testlerinin yapılmasının en belirgin nedeni, bir bakteri veya parazitin bağırsaklarda enfeksiyon yaratıp yaratmadığına bakmaktır. Bu durum da, kanlı ishal durumuna neden olabilir. İşte bu sebeple test yapılır. Bağırsaklarda yaşayan birçok mikro organizma sindirim sisteminin etkili çalışması için gereklidir.
Aslında, yağ tamamen bağırsaktan emilir ve dışkıda yağ bulunmaz. Ancak, bazı sindirim rahatsızlıklarında yağ emilemez. Bu sebeple gaita testlerinde dışkıda yağ olup olmadığına bakılır.
2. Dışkı örneklemi toplama
Çocuğun dışkısı genellikle evde ailesi tarafından alınır. Aşağıdaki şu durumlara dikkat etmek gerekir:
- Dışkıyı alırken lateks eldiven giyin ve ellerinizi ve çocuğunuzun ellerini işlem bittikten sonra yıkayın.
- İshali olan küçük çocuklar, tuvaleti geldiğinde bunu önceden söyleyemeyebilirler. Dışkı örneklemini almak için şapka şeklinde bir plastik kap kullanılır ve bu, klozet veya çocuğunuzun arka ucuna hızlıca yerleştirilebilir. Eğer dışkıya başka bir şey bulaşırsa, başka bir örnek almak gereklidir. Örnek olarak dışkıya idrar ya da su bulaşabilir. Bu durumda tekrar örnek alınır. Ayrıca, dışkı örneğinin tuvalete değmeden alınması gerekir, aksi takdirde örneklemin tekrar alınması gerekir.
- Dışkı örneğinin toplanmasının bir başka yolu da, tuvalete plastik bir sargı konulabilir ve sonra dışkı örneği temiz ve kapalı bir kaba konur.
Dışkı; kapaklı, temiz ve kuru plastik kutulara konur.Bu tip kapları hastane laboratuvarlarından veya eczanelerden alabilirsiniz. Dışkı alındıktan sonra hemen laboratuvara getirilmelidir.
Dışkı örneğinde enfeksiyon aranacaksa ve hemen dışkıyı laboratuvara götürmek mümkün değilse, dışkı soğutulmalı ve sonra laboratuvara götürülmelidir. Örnek; laboratuvara götürüldüğünde, incelenir ve kültürlenir ya da dışkının içinde bakteri veya parazit varsa bunların orada kalması için özel bir sıvının içine yerleştirilir.
Genellikle bir dışkı örneğinin nasıl alınacağı anlatılır. Bunun nasıl yapılacağını not edin ve ona göre uygulayın. Aklınızdaki soruları mutlaka danışın. Uzmanlar, test edilmesi için dışkı örneğine gerek olup olmadığı ve laboratuvara örneğin ne zaman getirilmesi gerektiği konusunda bilgi verir.
Hastalığa neden olan bakteriler veya parazitler, tek bir dışkı örneğinden veya farklı bağırsak hareketlerinden oluşan 3 farklı örnekten belirlenebilir. Bu durum doktor tarafından belirlenir.
3. Dışkıyı test etme
Gaita testi dışkıda parazit olup olmadığına bakmak için yapılırsa sonuçlar uzun sürede alınır. Testin sonuçları genellikle 3 ila 4 gün içinde belirlenir.
4. Dışkıda kan olup olmadığına bakmak
Dışkıda; enfeksiyon kaynaklı ishal ya da gastrointestinal sistem içinde kanama olması sebebiyle kan olabilir. Kan olmasının bir diğer sebebi de; sert bir dışkıya karşı gerilmenin neden olduğu çatlakların oluşturduğu hafif rektal yırtıktır. Bu durum genellikle kabız olan çocuklarda görülebilir.
Dışkıda kan olup olmadığı daha hızlı bir yöntemle de belirlenebilir. Dışkının üzerine birkaç damla ilaç dökülüp renk değişimi olup olmadığına bakılır. Renk değişimi olduysa dışkıda kan var demektir. Bazen de dışkıda kan olup olmadığına laboratuvarda bakılır ve sonuç saatler içinde rapor edilir.
5. Dışkı kültürünün alınması
Dışkı, şu şekilde kültürlenir: dışkı örneği en az 2 ile 3 gün arasında inkübatörde bekletilir ve hastalığa neden olan bakteri belirlenir ve ayrıştırılır. Dışkıdaki tüm bakteriler hastalık yaratmaz ve dışkının yarısında sindirim için gerekli bakteriler bulunur. Zararlı bakterilerin olup olmadığına bakılır.
Dışkı kültürü için taze veya soğutulmuş dışkı örneği istenir. Bakteriler genelde taze dışkıda bulunur. Bazen bir kaç defa dışkı örneklemi gerekebilir.
Çocuğun rektumundan hidrofil pamuk ile örnek alınarak da virüs olup olmadığına bakılabilir.
6. Kültürün test edilmesi
Çocukta ishal ya da diğer bağırsak hastalıkları varsa, parazit ve parazit yumurtalarının olup olmadığına bakılabilir. Daha detaylı bir tetkik yapılması için iki veya daha fazla dışkı örneklemi gerekebilir. Eğer dışkıda mikro organizma varsa çocuk bunun için tedavi edilir.